Je klachten zijn geen vijand maar een boodschapper

Als lichamelijke klachten niet overgaan en er wordt geen verklaring gevonden door dokters… wat is er dan aan de hand? Dan kunnen verdrongen emoties een rol spelen. Het kan gaan om emoties die onbewust weggedrukt zijn. Vaak speelt daarbij een (onverwerkte) emotionele lading vanuit het verleden een rol. Deze (onbewuste) emoties kunnen een storing in het lichaam veroorzaken en zo zorgen voor fysieke klachten die langdurig aanhouden.

De (pijn)klachten kunnen licht of zeer ernstig van aard zijn. In Nederland wordt hiervoor de term SOLK gebruikt of tegenwoordig steeds vaker ALK.

 

Bij Hersteldeverbinding kijken we verder dan symptomen. We richten ons op jou. Op wat je voelt, wat je nodig hebt en waar je misschien al te lang aan voorbijgaat.

Dit is geen quick fix. En het vergt ook inspanning en energie van jou zelf. Het is een weg naar verbinding. Met jezelf, met je lichaam en met de signalen die het je geeft.

De relatie met jezelf als fundament

Herstel begint bij erkenning. Bij waardering voor jezelf en alles wat je doormaakt. Veel van onze patronen, de manieren waarop we omgaan met stress, grenzen en behoeften, zijn diep ingesleten. Ze vormen zich vaak al vroeg in ons leven. En zonder dat we het doorhebben, leven we ze dag in, dag uit. Totdat ons lichaam protesteert.

Samen onderzoeken we die patronen. Waar komen ze vandaan? Wat vertellen ze je? En hoe kun je een nieuwe, gezonde relatie met jezelf opbouwen? Een relatie die gebaseerd is op autonomie, authenticiteit en zelfzorg.

De polyvagaaltheorie, ontwikkeld door Dr. Stephen Porges, biedt inzicht in ons stresssysteem door de complexe interacties van het autonome zenuwstelsel te onderzoeken

Het autonome zenuwstelsel reguleert automatische lichaamsfuncties, waaronder stressresponsen. De theorie benadrukt de rol van de nervus vagus, een belangrijke zenuw die betrokken is bij sociale verbondenheid en stressbeheersing.

Volgens de polyvagaaltheorie heeft het autonome zenuwstelsel drie lagen, elk geassocieerd met specifieke reacties op stress. De 'ventrale vagale' laag is betrokken bij ontspanning en sociale betrokkenheid. De 'sympathische' laag activeert het vecht- of vluchtmechanisme bij acute stress. De 'dorsale vagale' laag, geassocieerd met bevriezing en terugtrekking, wordt geactiveerd bij intense, langdurige stress.

Begrip van de polyvagaaltheorie kan leiden tot meer gepersonaliseerde benaderingen voor stressmanagement, waarbij individuele reacties op stress worden aangepakt. Het benadrukt het belang van sociale ondersteuning, breinstretching en zelfzorg in het bevorderen van een gezond autonoom zenuwstelsel en het effectief omgaan met stress in het moderne leven.

Pijn lijkt iets lichamelijks. Alsof het direct uit je lichaam komt. Maar in werkelijkheid speelt het brein de hoofdrol. Alle pijn komt uiteindelijk voort uit hoe je brein signalen interpreteert.

Dat geldt voor álle soorten pijn. Of het nu gaat om een ontstoken vinger, intense rugpijn of pijn die al jaren aanhoudt. Het is niet je lichaam dat pijn "uitzendt", maar je brein dat beslist of een signaal wordt ervaren als pijn. Zonder brein – geen pijn.

Wat gebeurt er dan precies?

In je lichaam zitten geen pijnreceptoren, wél zogenaamde nociceptoren. Die zijn gevoelig voor druk, hitte, kou of chemische stoffen. Ze sturen informatie naar het ruggenmerg en uiteindelijk naar je brein. Dáár wordt die informatie geïnterpreteerd. En dat gebeurt grotendeels onbewust.

Een mooi voorbeeld: als jij je hand op een hete kachel legt, reageren je spieren al voordat jij überhaupt bewust pijn voelt. Je brein detecteert gevaar, en trekt je hand terug. Razendsnel. Gelukkig maar, want als dat een bewust proces zou zijn, zou je hand al ernstig verbrand zijn.

Pijn heeft dus een belangrijke beschermende functie. Het is bedoeld om je te waarschuwen en in beweging te brengen. Maar wat als die functie zijn doel voorbijschiet?

Wanneer het pijnsysteem van slag raakt

Soms blijft het brein pijnsignalen afgeven, terwijl er geen (duidelijke) schade meer is. Het pijnsysteem staat dan als het ware te hoog afgesteld. Hyperalert. Dit gebeurt vaak bij langdurige of chronische klachten. Zelfs bij aandoeningen die wél terug te voeren zijn op schade, kan het brein blijven ‘overreageren’. Daardoor ervaar je meer pijn dan nodig is. En dat werkt verlammend, letterlijk en figuurlijk.

Je komt dan in een vicieuze cirkel terecht: je voelt pijn, je trekt je terug, je doet voorzichtiger, je brein ziet dat als ‘gevaar bevestigd’ en versterkt het signaal. Zo kunnen klachten blijven voortbestaan of zelfs verergeren, zónder dat er nog een fysieke aanleiding is.

Neuroplastische pijn: het brein dat in de war is

Pijn die ontstaat door een verkeerde interpretatie van onschuldige signalen wordt ook wel neuroplastische pijn genoemd. Het brein is dan niet kapot, het is juist bijzonder krachtig. Maar het zit in een soort fout patroon. Een beschermingsmodus die niet meer nodig is, maar toch blijft draaien.

Neuroplastische pijn wordt ook wel aangeduid als:

• MindBody Syndroom (MBS)

• Tension Myositis Syndrome (TMS)

• Centrale sensitisatie

• PPD (Psychophysiological Disorders)

• NPP (Neural Pathways Pain)

In Nederland vallen dit soort klachten vaak onder de noemer ALK: Aanhoudende Lichamelijke Klachten. Voorheen ook bekend als SOLK.

De herstelmodus die blijft hangen

Ook na een ongeluk, ziekte of ingrijpende gebeurtenis raakt je zenuwstelsel tijdelijk uit balans. Normaal gesproken herstelt dat zich. Maar bij sommige mensen blijft het systeem ‘aan’ staan. Je zenuwstelsel blijft hangen in een voortdurende herstelmodus. Je ziet dat nu veel bij mensen met Long Covid.

Het gevolg? Je brein raakt in de war. Het blijft pijnsignalen uitsturen terwijl er eigenlijk geen reden meer voor is. En als jij die signalen vervolgens serieus neemt, wat logisch is,  dan bevestig je onbewust het gevaar. En houdt je brein het alarm in stand.

Een extreem voorbeeld is fantoompijn: mensen ervaren pijn in een lichaamsdeel dat er niet eens meer is. Bij chronische klachten gebeurt eigenlijk hetzelfde, alleen subtieler.

Wat trauma en weggestopte emoties met pijn te maken hebben

Niet alle pijn ontstaat door fysieke schade. Soms is het je emotionele systeem dat signalen blijft afgeven en dat zich uit via het lichaam.

Onverwerkte trauma’s, ingeslikte emoties, aanhoudende stress of situaties waarin je langdurig ‘op je tenen liep’, kunnen allemaal bijdragen aan een overbelast zenuwstelsel. Je lichaam staat dan als het ware voortdurend op scherp, klaar om te reageren op gevaar, ook al is dat gevaar allang voorbij.

Wanneer je emoties niet kunt of durft te voelen – zoals verdriet, boosheid, schaamte, machteloosheid – zoekt het lichaam een andere uitweg. Die uitweg is vaak lichamelijk. Denk aan:

• onverklaarbare pijnklachten

• migraine

• benauwdheid

• fybromyalgie

• darmproblemen

• spanning in je nek, rug of schouders

Niet zelden zijn deze klachten een fysieke uiting van iets wat vanbinnen vastzit.

Het lichaam spreekt als jij het niet doet

Je brein en lichaam werken nauw samen. Als je in je leven geleerd hebt om ‘je sterk te houden’, emoties te onderdrukken of vooral voor anderen te zorgen, kan je systeem in de war raken. Je hoofd zegt: “Er is niks aan de hand.” Maar je lichaam zegt iets anders.

Pijn of klachten kunnen dan een boodschap zijn. Niet als straf of zwakte, maar als uitnodiging. Om stil te staan. Om te luisteren. En om onderdrukte stukken in jezelf ruimte te geven.

Wanneer die signalen worden erkend, in plaats van genegeerd of weggedrukt, ontstaat er ruimte voor herstel. Emotioneel én fysiek.

Goed nieuws: het brein is te trainen

Het mooie is: wat aangeleerd is, kan ook weer worden afgeleerd. Je brein is plastisch. Dat betekent: het is in staat om zich aan te passen. Ook na maanden of zelfs jaren van (chronische) klachten.

Door inzicht, aandacht en de juiste begeleiding kun je je brein helpen om signalen opnieuw te leren interpreteren. Zodat het zich veilig genoeg voelt om de herstelmodus los te laten. En daarmee ontstaat ruimte. Voor verlichting. Voor herstel. Voor leven.